دانلود رایگان جزوه آموزشی فارسی دوره طراحی تابلو برق صنعتی

تابلو برق چیست؟

تابلو های برق و اجزای آن

تابلو : محفظه ای است فلزی یا غیر فلزی که تجهیزات در آن نصب شده و ارتباط الکتریکی تو سط هادی ها برقرار شده و محفظه آماده بهره برداری می شود. تابلوی برق به عنوان مجموعه ای که در آن یک یا چند وسیله قطع و وصل همراه با تجهیزات کنترل، اندازه گیری، حفاظتی، تنظیم کننده و غیره ؛ به منظور ایجاد ارتباطات لازم بین آنها و سایر تجهیزات خارج از تابلو وجود دارد، می‌باشد به طور کلی هر جا که بحث بهره برداری انرژی الکتریکی در تولید، انتقال و توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی و کنترل تجهیزات مصرف کننده انرژی الکتریکی مطرح باشد، وجود تابلوهای برق ضرورت می‌یابد.

تابلوهای برق را می توان از جنبه های گوناگون تقسیم بندی نمود که مهمترین این تقسیم بندی ها بر اساس ولتاژ نامی تجهیزات و تابلو است. تابلوهایی که تجهیزات آنها دارای ولتاژ حداکثر تا 1کیلو ولت می‌باشند، در بخش فشار ضعیف قرار می‌گیرند و ولتاژ نامی بالاتر از یک کیلو ولت را در بخش فشار متوسط قرار می دهند که به طور معمول تجهیزات حداکثر تا  36 کیلو ولت درون سلول قرار داده می‌شود.

 

اجزاء تشکیل دهنده هر تابلو

1. تجهیزات الکتریکی : لوازم الکتریکی که در تابلو استفاده می شود . عبارتست از کلیه عنا صری که در مدار الکتریکی قرار می گیرند . ( به غیر از قسمت ارتباطات )

• کنتاکتور : عامل قطع و وصل مدار فرمان از راه دور

• بی متال : جهت فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد

• انواع رله ها : جهت ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون ( از قبیل رل? کنترل فاز ، رل? کنترل بار ، رل? زمانی یا تایمر و غیره ... )

• انواع کلیدها : جهت قطع و وصل مدار ( از قبیل کلیدهای سلکتوری ، غلتکی ، بوش باتون ، میکروسوئیچ ، فلوتر سوئیچ و غیره ... )

• تجهیزات اندازه گیری : جهت محاسب? پارامترهای متغییر ( نظیر آمپرمتر ، ولتمتر ، واتمتر ، فرکانس متر ، کسینوس فی مترمتر )

• ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی تی : جهت کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ

2. بدنه : قسمت فلزی که تجهیزات را محصور می کند .

3. ارتباطات : ارتباط تجهیزات توسط هادی ها برقرار می‌شود . ( مثل سیم ، شینه ، کابلشو و غیره ... )

کلی? فعالیت قسمت های وایرینگ و شینه کشی جزء این دسته محسوب می شوند که به دو گروه ارتباطات انعطاف ناپذیر ( شینه ها ) و ارتباطات انعطاف پذیر ( سیم و کابل ) تقسیم می شوند

تابلوهای برق

انواع تابلوها :تابلوی ایستاده قابل دسترسی از جلو- سلولی-تمام بسته دیواری که خود این تابلو ها می توانند اصلی- نیمه اصلی و فرعی باشند.

تابلوی اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعیف ترانس متصل است.

تابلوی نیمه اصلی :اینگونه تابلو ها ی برق بلوک ساختمانی یا قسمت مستقلی از مجموعه را توزیع و ازتابلوی اصلی تغذیه می شود .

تابلوی فرعی: برای توزیع و کنترل سیستم برق خاصی مانند موتور خانه- روشنایی و غیره به کار می‌رود و از تابلوی اصلی تغذیه می‌شود.

معمولا تابلو های موتور خانه از نوع ایستاده و بقیه تابلوها از نوع توکار تمام بسته می‌باشد (در این ساختمان تماما" به این شکل میباشد)در این ساختمان لیستی تهیه شده که شامل قطعات مکانیکی و الکتریکی داخلی تابلو می باشد. این لیست شامل ضخامت ورق - فریم تابلو – روبند- نوع رنگ کاری - جانقشه ای- یرق آلات- نوع تابلو(یک درب- دو درب - نرمال - اضطراری) اسم شرکت سازنده تابلو - اسم تابلو – چراغ سیگنال (رنگ – تعداد- وات - نوع لامپ - فیوز ) مشخصات فیوزهای داخل تابلو بعلاوه پایه فیوز – کلید مینیاتوری (تکفاز - سه فاز- ولتاژ قا بل تحمل )رله- کنتاکتور –کلید گردان (با مشخصات کامل) مشخصات ترمینال - مشخصات شین فاز - نول- مقره های پشت شین - نوع سیم کشی داخلی تابلو- نوع سیم کشی خط به تابلو - طریقه انتقال  سیم در تابلو(ترانکینگ-استفاده از کمربند) استفاده از سیم یک تکه در تابلو – شماره گذاری خ طوط روی ترمینال –استفاده از کابلشو . تمام این عناوین با مشخصات کامل می باشد .وجود این مشخصات باعث عمر بیشتر تابلو - خطر کمتر و تعویض آسانتر می شود. وجود سیم ارت در تابلوی برق ضروری و با رنگ سبز می باشد . به تر تیب با رنگ زرد- قرمز- آبی - سیم نول با رنگ سیاه می باشد R -S - T خطوط START- STOP در بعضی از تابلو ها روی درب تابلو ها یک سری کلید وجود دارد  یا یک کلید گردان که برای روشن و خاموش کردن روشنایی و یا موتور به کار می رود.

- برای تابلو ها دو نوع نقشه می کشند

1 - رایزر دیاگرام که مکان تابلو در آن قید شده است .

2 - نقشه داخل تابلو (که خطوط - فیوز و کلیدها در آن کشیده شده است).

نکات مربوط به رعایت مسائل ایمنی بر اساس نشریه سازمان برنامه و بودجه و یا 110 می باشد.

شین ها با رنگ نسوز رنگ آمیز می شود.

کلید ورودی باید خودکار باشد. در مواردیکه از کلید و فیوز جداگانه استفاده شود کلید باید قبل از  فیوز نصب شود . بطوریکه با خاموش کردن کلید, فیوز نیز قطع شود. کلید اصلی حتی الامکان گردان باشد و از فیوز فشنگی استفاده شود. سیم کشی داخلی تابلو با سیم مسی تک لا با عایق حداقل 1000 ولت با مقطع مناسب انجام شود.  ارتفاع با لاترین دسته کلید تابلو 175 سانتیمتر بیشتر نباشد و همچنین قسمت میانی از سطح زمین 160 ساتنیمتر باشد. 

2 برای پریزبا کلید / 1 برای روشنایی با کلید مینیاتوری 10 آمپر و سیم 5 / استفاده از سیم 5 مینیاتوری 16 آمپر می باشد.

محاسبه کابل از طریق سطع مقطع که در بخش سوم گفته شد, انجام می گیرد.

مراحل ساخت تابلوی برق در کارخانه

شرایط فنی :

1 -1 استانداردها و مراجع

مندرجات نشریه 110 سازمان برنامه و بودجه به عنوان مرجع حقوقی پایه؛ استانداردهای موجود درموسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور در مورد تاسیسات و تجهیزات الکتریکی جهت رعایت در تطبیق مشخصات فنی طرح با استانداردهای IEC و VDE استانداردهای داخلی و استانداردهای بین المللی در ساخت تابلوها و تجهیزات الکتریکی ملحوظ گردیده است طراحی و تهیه نقشه های اجرائی در این مرحله و از ابتدای مذاکرات با کارفرما و ارائه پیشنهاد تا شروع کار خط تولید موارد ذیل توسط واحد فنی – مهندسی و فروش این شرکت صورت خواهد گرفت :

الف- دریافت و مطالعه اسناد و نقشه ها (در صورتیکه کارفرما فقط اکتفا به ارائه مشخصات فنی و اطلاعات کلی نماید واحد مهندسی این شرکت اقدام به طراحی و تهیه نقشه های تک خطی ن موده و جهت تائید و کنترل نهایی آن به کارفرما عودت می نماید.) تیپ آنها و همچنین تهیه نق شه های جانمایی تابلوها؛ برآورد قیمت

ب- بررسی نقشه ها و مشخصات فنی فهرست لوازم و تجهیزات بطور دقیق با توجه به  مارک و ارائه پیشنهاد.

ث- مذاکره با کارفرما و مشاور پس از عقد قرارداد و دریافت نظریات و خواسته های فنی آنها.

ت- بررسی تطابق نقشه ها و اسناد ارائه شده با استانداردهای معتبر و خواسته های کارفرما و مشاوره و انجام اصلاحات (در صورت نیاز) جهت ارائه طرح مطمئن برای دستیابی  به محصول مرغوب در حداقل زمان.

 تهیه نقشه های اجرائی شامل :

(CUBICLE) - نقشه ایزومتریک

(LAYOUT) - نقشه جانمائی

- نقشه مدارهای قدرت و فرمان با شماره گذاری سیم ها و ترمینال ها (WIRING DIAGRAM)

- ارائه نقشه های اجرائی بهمراه فهرست لوازم و تجهیزات به کارفرما جهت تای ید و عودت آن به کارخانه جهت استارت تولید.

- برنامه ریزی جهت قسمتهای مختلف خط تولید به پروژه های در دست انجام و یا در حال مذاکره

1 -3 ساختمان عمومی تابلوها

( الف- کلیه تابلوها اعم از دیواری و ایستاده فشار ضعیف؛ توزیع؛ فرمان از ورق روغنی به ضخامت  1.5-2.5 میلیمتر ساخته خواهند شد. )

ب- اسکلت تابلوهای ایستاده فشار ضعیف از ورق فولادی و روغنی به ضخامت 2 میلیمتر ساخته می شود.

پ- بدنه تابلوها از دو قسمت شاسی و بدنه (پوشش) که بوسیله پیچ و مهره بهم اتصال  می یابند ساخته می شود.

ت- تابلوهای چند سلولی از سلولهای مجزا ساخته شده که بوسیله پیچ و مهره به همدیگر اتصال می یابند.

ث- کلیه سلولها از قسمت جلو دارای درب مجهز به قفل و لولا و پیچ و مهره بود که در کنار درب تابلوها محل مناسب جهت نصب لاستیک تعبیه می گردد.

ج- سلولها طوری ساخته می شوند که دارای فضای کافی بوده و عمل بازرسی و تعمیرات و دسترسی به لوازم و تجهیزات و شینه ها به سهولت انجام پذیرد و ضمنا در هر زمان امکان توسعه داشته باشد.

چ- قسمت پشت سلولها بوسیله ورق روغنی به اسکلت سلول پیچ و مهره میگردد و در صورت تقاضای کارفرما درب لولا مطابق مشخصات بند (ث) نیز قابل اجرا می باشد. در دو حالت امکان دسترسی به تجهیزات و لوازم داخل تابلو به هنگام بازرسی و تعمیرات به سهولت انجام خواهد گرفت .

ح- به لحاظ جلوگیری از صدمات احتمالی قسمتهای نصب تجهیزات اصلی کنترل؛ اندازه گ یری و محل ورود و خروج کابلها حتی الامکان مجزا از هم انجام می گیرد. لوازم اندازه گیری در جلو سلول و در قسمت بالای آن نصب خواهد شد؛ بطوریکه براحتی قابل رویت و استفاده باشد.

سلول مربوط به ورودی با توجه به نیاز پروژه در یک سمت و سلولهای مربوط به خروجی در سمت دیگر قرار می گیرد : محل استقرار شینه های اصلی (فازها) در بالا و قسمت عقب سلولها و شینه نول و ارت در پائین سلولها و در سرتاسر تابلوها خواهند بود.

خ- بدنه تابلوها به گونه ای ساخته می شود تا هر گونه تغییرات در تابلوها بدون نیاز به جوشکاری و نقاشی مجدد امکان پذیر باشد. (پیش بینی سوراخهای مناسب و جابجائی با پیچ و مهره)

د- در قسمت بالای تابلو قلاب مناسب جهت حمل تابلوها پیش بینی میگردد.

ر- در تابلوهای ایستاده پل کابل جهت کابلهای ورودی و خروجی پیش بینی خواهد شد.

1 -4 رنگ آمیزی

واحد نقاشی و رنگ آمیزی با بکارگیری امکانات پیشرفته و مدرن؛ با کنترل توسط آزمایشگاه مجهز این شرکت و استفاده از تخصص اساتید دانشگاه در کنترل و آزمون از مرحله انتخاب رنگ تا مرحله رنگ آمیزی کلیه قطعات بدنه تابلو را با بهترین پوشش رنگ مطابق درخواست کارفرما و طبق مراحل زیر رنگ آمیزی می نماید.

- رنگ تابلوها بصورت کوره ای الکترواستاتیک طبق مراحل زیر به ضخامت حداقل 80 میکرون زده خواهد شد.

- چربی زدایی (در وان مخصوص)

- اکسید زدایی (در وان مخصوص)

- فسفاته (در وان مخصوص)

- و نهایتا لایه رنگ پایانی خواهد بود.

ضمنا کارخانه این شرکت آماده بازدید کارشناسان آن شرکت محترم از آزمایشگاه، امکانات، رنگ آمیزی و کنترل کیفیت می باشد.

1 -5 مونتاژ لوازم و تجهیزات الکتریکی بر اساس نقشه های جانمایی عملیات مونتاژ با توجه به مراحل ذیل انجام می گیرد:

الف- انتخاب پیچ و مهره ها جهت بستن تجهیزات الکتریکی با توجه به نوع تجهیزات و برآورد نیروهای وارده دینامیکی در هنگام برق دار بودن تابلو.

ب- نصب لوازم بگونه ای اجرا می گردد که در هر زمان که احتیاج به تعویض باشد به آسانی امکان پذیر بوده و زمان خاموش بودن تابلو را تا سر حد امکان تقلیل دهد.

پ- نصب لوازم در روی شاسی تابلو (اسکلت بدنه) و سینی های از پیش ساخته شده انجام میگیرد و تا سر حد امکان از نصب لوازم در روی پوشش تابلو پرهیز می شود.

ت- محل نصب شمشها و مقره ها از استحکام مکانیکی لازم برخوردار بوده و قادر به تح مل جریان اتصال کوتاه مجاز میباشند. مشخص میگردد.